Panayam kay Ginang Kouzehkanani, Asawa ni Martir Haj Mohammad Khaki
ABNA: Sa simula, maaari po ba ninyong ibahagi kung paano kayo nagkakilala at nagsimula ang inyong buhay mag-asawa kasama si Martir Haj Mohammad Khaki, pati na rin ang kanyang asal habang kayo ay magkasama?
Ginang Kouzehkanani: Oo, siyempre. Noong buwan ng Esfand taong 1381, kasabay ng pagdiriwang ng Eid al-Ghadir, nagsimula ang 23 taon ng masaganang buhay ko kasama si Mohammad Agha. Ang aming pamumuhay ay simple at mapagpakumbaba. Ang pagiging simple ay hindi nangangahulugang kami ay salat sa yaman, kundi ito ay bunga ng mga payo ng aking asawa—na dapat kaming mamuhay nang may malasakit sa mga nangangailangan at umiwas sa pagpapakita ng kayamanan o pagiging mapagmataas.
Palagi kaming pinaalalahanan ni Mohammad Agha na huwag mamuhay sa paraang magdudulot ng inggit sa iba. Ang layunin niya ay kapag may bumisita sa aming tahanan, aalis sila na may kapayapaan sa puso at may kaisipang: “Si Haj Mohammad ay namumuhay nang simple, kaya kaya ko rin.” Napakahalaga ng prinsipyong ito sa aming estilo ng pamumuhay, kaya’t sinikap naming umiwas sa pagiging mapagmataas o mapagpakitang-tao.
ABNA: Kung babanggitin ninyo ang mga pinakatingkad na katangian ng inyong yumaong asawa, ano po ang mga ito?
Ginang Kouzehkanani: Si Martir Haj Mohammad Khaki ay may natatanging mga katangiang moral. Siya ay namuhay bilang isang taong lubos na tapat at dalisay. Lahat ng kanyang gawa ay may malinis na intensyon. Ang kanyang mukha ay palaging nagpapakita ng kababaang-loob, at wala ni katiting na kayabangan sa kanya. Ang kanyang mga kaibigan at mga kasama sa pakikibaka ay nagpapatunay na matagal na niyang hinangad ang pagiging martir, at ang kanyang buhay ay tunay na nagtapos sa landas ng sakripisyo.
Siya ay tunay na tumutulong sa mga nangangailangan—sa aspeto ng pinansyal, moral, at espiritwal. Sa tuwing may karamdaman o pagpanaw sa pamilya ng iba, siya ang unang nagpapakita ng pakikiramay at tumutulong agad.
ABNA: Maaari po ba ninyong ilarawan ang kanyang pag-uugali pagdating sa pamilya at ang kanyang pagiging ama at asawa?
Ginang Kouzehkanani: Sasagutin ko ito sa pamamagitan ng isang alaala. Dalawang taon na ang nakalipas, nang kailangan kong sumailalim sa operasyon, labis ang kanyang pag-aalala. Malungkot siyang nagsabi: “Sana ako na lang ang nagkasakit. Kapag nakikita kong ikaw ay naghihirap, ako ay nasasaktan.” Sa buong panahon ng aking paggaling, siya mismo ang nag-asikaso ng lahat—pagluluto, paglilinis, pamimili, at iba pa.
Napaka-sensitibo niya at madalas siyang sumulat ng mga liham para sa akin. Dahil sa kanyang kahinhinan, hindi niya ako tinatawag sa aking pangalan. Palagi niya akong tinatawag na “Haj Khanom.” Mahalaga sa kanya ang pagbisita sa mga kamag-anak. Ilang beses sa isang taon, bumibisita siya sa Yadz upang makipagkita sa mga kaanak at palaging may dalang regalo para sa kanila.
Panayam kay Ginang Kouzehkanani – Ikalawang Bahagi
ABNA: Paano po ang papel ni Martir Khaki sa pamamahala ng inyong tahanan at buhay mag-asawa?
Ginang Kouzehkanani: Si Mohammad Agha ay isang kahanga-hangang tagapamahala at matalinong tagapagdesisyon. Pinamunuan niya ang aming buhay sa pinakamahusay na paraan. Ako ay lubos na masaya at kuntento sa buhay na kasama siya. Ang kanyang presensya ay puno ng biyaya at naging dahilan ng aking kasiyahan at tagumpay. Palagi niya akong pinaalalahanan:
ABNA: Ano po ang pananaw ni Martir Khaki tungkol sa prinsipyo ng Wilayat-e-Faqih at sa Kataas-taasang Pinuno?
Ginang Kouzehkanani: Ang pagiging sensitibo ni Mohammad Agha sa Wilayat-e-Faqih ay isa sa kanyang pinakatingkad na katangian. Sa mga unang araw pa lang ng aming pagsasama, malinaw niyang sinabi:
Pagpapalaki ng mga Anak sa Landas ng Wilayah
ABNA: Dahil sa kanyang malasakit sa tamang pagpapalaki ng mga anak, ano po ang mga hakbang na ginawa niya?
Ginang Kouzehkanani: Sinikap ni Martir Khaki na palakihin ang mga bata sa landas ng Wilayah. Palagi niyang sinasabi:
Noong siya ay estudyante, siya ang namuno sa Basij (organisasyong pangkabataan), kaya’t inaalagaan niya ang mga estudyante, dinadala sila sa mga relihiyosong pagtitipon, pati na rin kami. Palaging tanong ng mga bata:
Pagkakahiwalay Dahil sa Trabaho
ABNA: Dahil sa likas ng kanyang trabaho, madalas siyang nasa mga misyon. Paano po nito naapektuhan ang inyong ugnayan bilang pamilya?
Ginang Kouzehkanani: Oo, tulad ng nabanggit, madalas siyang nasa mga misyon at malayo sa bahay. Pero ang kanyang dedikasyon sa trabaho at pamilya ay talagang kahanga-hanga. Palagi niyang sinasabi:
May isang bagay na gusto kong ibahagi: sa aming bahay, may maliit kaming musalla (silid panalanginan) kung saan kami nagdarasal tuwing madaling araw. Pero noong una, sinabi niya:
Paglilingkod sa Banal na Lugar at Buhay Espirituwal
ABNA: Ano po ang papel ng kanyang paglilingkod sa Banal na Lugar ni Hazrat Masoumeh (a) at sa tea house ni Imam Reza (a) sa kanyang espirituwal na paghahanda para sa pagiging martir?
Ginang Kouzehkanani: Mahigit 10 taon siyang naging tagapaglingkod sa Banal na Lugar ni Hazrat Masoumeh (a). Kahit nakatira kami sa Tehran, tuwing Huwebes ng gabi pumupunta kami sa Qom. Ang kanyang shift ay mula 11 ng gabi hanggang 7 ng umaga. Nagsilbi rin siya sa tea house ng Banal na Lugar ni Imam Reza (a). Sa kabuuan, ang kanyang buhay ay tila nakatakda para sa pagiging martir—at kung hindi iyon ang kanyang wakas, magugulat talaga ako.
Panayam kay Ginang Kouzehkanani – Ikatlong Bahagi
Paglalakbay sa Hajj at Alaala ng Arbaeen
ABNA: Paano nakaapekto sa inyong pananaw sa buhay at sa paniniwala ni Martir Khaki ang kanyang mga espirituwal na paglalakbay, tulad ng Hajj at Arbaeen?
Ginang Kouzehkanani: Ang pinakamagandang paglalakbay namin ay noong 1398 (2019), nang kami ay pinagpala ng Diyos na makapunta sa Hajj Tamattu'. Isang napakagandang karanasan—pinakamahusay sa buong buhay ko. Minsan ay humihiwalay kami sa grupo at siya ay nagsasabi:
Pagkatapos noon, noong Disyembre ng sumunod na taon, bumalik kami mula sa Mecca. Kasunod nito ay ang pagpaslang kay General Soleimani at ang pagputok ng pandemya ng COVID-19. Hindi na kami pinayagang maglakad sa Arbaeen nang magkasama. Sa huli, siya ay naglakbay mag-isa. Sabi niya:
Paghahanda sa Huling Sandali
ABNA: Bago ang kanyang pagkamatay, naramdaman niyo po ba ang nalalapit na wakas?
Ginang Kouzehkanani: Bagaman masakit ang ideya ng pagkawala, tiyak akong makakamtan niya ang biyaya ng pagiging martir. Pati ang kanyang mga kasamahan ay nagsabi:
ABNA: Maaari po ba ninyong ibahagi ang inyong damdamin sa mga huling oras bago ang kanyang pagkamatay?
Ginang Kouzehkanani: (May nanginginig na tinig) Sa huling linggo bago siya mamatay, iba talaga ang kanyang pakiramdam. Sinabi niya sa akin:
Sandali ng Pagkamatay
ABNA: Maaari po ba ninyong ilarawan ang mismong sandali ng pagkamatay ni Martir Khaki?
Ginang Kouzehkanani: Noong madaling araw ng ika-23 ng Khordad (Hunyo), nangyari ang trahedya. Napakahirap ng mga sumunod na araw. Nasa tabi ako ni Mohammad Agha—hindi kami magkalayo ng kahit kalahating metro. Kung mas malapit pa ako, baka ako rin ay naging martir. Sa loob ng ilang segundo, ang pinakamamahal kong mga tao ay natabunan ng guho. Napakahirap silang hanapin.
Ang araw ng insidente ay Biyernes, at kinabukasan ay Eid al-Ghadir. Dapat sana ay naghahanda kami ng tanghalian para sa pista, tulad ng nakagawian. Pero ang gabing iyon ay naging isang masakit na alaala.
Pisikal at Espirituwal na Sakit
ABNA: Sa insidenteng iyon, kayo po ba ay nasaktan din?
Ginang Kouzehkanani: Oo, nasaktan ako. Pero sa mga sandaling iyon, hindi ko naramdaman ang sakit. Namaga ang aking katawan, hindi ko maitaas ang aking kamay, masakit ang aking kanang tuhod, at naunat ang litid sa kaliwang paa. Pero ang bigat ng pagkawala ng aking asawa at anak ay napakalalim—wala akong ibang naramdaman kundi ang matinding dalamhati.
Ang Chafiyeh na Naging Kafan
ABNA: Sa panahon ng libing ng inyong mahal na asawa, nagdala po kayo ng isang chafiyeh (scarf) upang ilagay sa kanyang katawan. Ito po ba ay bahagi ng kanyang huling habilin?
Ginang Kouzehkanani: Oo, ang aking asawa ay maraming taon nang lumalahok sa paglalakad para sa Arbaeen. Noong una, dahil sa panganib, hindi niya kami isinasama. Pero kalaunan, sabay na kaming naglalakbay. Mula pa sa simula, si Mohammad Agha ay may isang chafiyeh na palagi niyang ginagamit. Dahil sa sobrang gamit, ito ay butas-butas na, at palagi ko itong tinatahi.
Isang araw, sinabi ko sa kanya:
“Itapon mo na ‘yan, nakakahiya na, butas-butas na.”
Sumagot siya:
“Hindi, tahiin mo pa rin ang mga butas. Kung ako’y maging martir, ito ang ilagay mo sa aking kafan.”
Biro ko sa kanya:
“Ang taas ng tingin mo sa sarili mo, ha!”
Sagot niya:
“Huwag mong kalimutan, ha! Kung ako’y maging martir, ilibing mo ako sa sementeryo ng mga martir sa Qom.”
May binili siyang libingan sa Imamzadeh Shahzadeh Ali, katabi ng kanyang ama. Nang tanungin ko kung bakit doon siya bumili, sagot niya:
“Para sa oras ng aking kamatayan. Kung ako’y maging martir, ilibing mo ako sa sementeryo ng mga martir sa Qom. Pero kung mamatay lang ako, ilibing mo ako sa Imamzadeh. Ayokong ilibing sa ibang lugar.”
Tinahi ko ang chafiyeh, nilabhan, at isinabit sa sabitan ng damit, katabi ng isa pang chafiyeh. Nang dumating ang trahedya, magulo ang bahay. Bigla kong naalala ang chafiyeh at sinabi sa aking kapatid:
“Pakikuha mo ‘yung chafiyeh na nakasabit.”
Tanong niya:
“Kailangan ba talaga ngayon?”
Sagot ko:
“Oo, pakikuha mo kahit anong paraan.”
Walang kuryente noon, at ang gusaling walong palapag ay niyuyugyog habang inaayos ang guho. Umakyat ang aking kapatid at bayaw, at nakuha ang chafiyeh na nasa loob ng plastik. Napakasaya ko na natupad ko ang habilin ng aking asawa.
Pagkahanap sa Katawan ng mga Martir
ABNA: Alam naming mahirap ang tanong na ito, pero maaari po ba ninyong ibahagi kung paano nahanap ang mga katawan ng inyong mga mahal sa buhay mula sa guho?
Ginang Kouzehkanani: Oo, tama. Kasama ang kapatid ng aking asawa, nagbasa kami ng mga talata mula sa Qur’an upang humiling na matagpuan ang mga katawan. Pero hindi ko kinaya, at huminto ako. Ang aking kapatid, na apat na araw at gabi ay nasa lugar ng insidente, ay tumawag at nagtanong:
“Ano ang suot ni Hajji?”
Sagot ko:
“Puting panloob at itim na pantalon.”
Ang nakakagulat, dalawang linggo bago siya mamatay, hiniling niya sa akin na lagyan ng henna ang kanyang mga talampakan. Nang sinabi ng aking kapatid na may natagpuang katawan na may ganoong kasuotan at may henna sa paa, alam kong siya na iyon. Nasa harap kami ng mosque, malapit na ang oras ng Maghrib, at sinabi ng aking kapatid:
“Nahanap na si Uncle. Makakahinga ka na nang maluwag.”
Presensya ng Martir sa Buhay
ABNA: Sa kabila ng kanilang pagpanaw, nararamdaman niyo pa rin po ba ang kanilang presensya?
Ginang Kouzehkanani: Oo, kahit pagkatapos ng kanyang pagkamatay, nararamdaman ko pa rin ang presensya ni Mohammad Agha. Bago ako lumabas ng bahay, humihingi ako ng pahintulot sa kanya at nakikipag-usap ako sa kanya.
Noong oras ng libing, habang pinapanood kong inilalagay sa libingan ang aking asawa at anak, pakiramdam ko ay parang binubunot ang aking puso. Pero nang sila ay mailibing na, para bang naibalik ko ang isang mahalagang ipinagkatiwala sa akin.
Marami ang nagsabi sa akin:
“Nawa’y bigyan ka ng Diyos ng pagtitimpi tulad ni Hadrath Zaynab (sa).”
Pero hindi ko kayang ikumpara ang sarili ko kay Hazrat Zaynab (sa). Kami ay wala sa antas ng Umm al-Masa’ib (Ina ng mga Sakuna).
Alhamdulillah, binigyan ako ng Diyos ng pagtitimpi. Sa panahon ng aking pagdadalamhati para kina Mohammad at Mohammad Hossein Khaki, nagpapasalamat ako sa Diyos na nakasama ko sila sa buhay. Hanggang ngayon, pakiramdam ko ay nasa tabi ko pa rin sila.
…………….
328
Your Comment